Winkel

F-01 Apollo van Almenum

Van de godheid Apollo zijn drie beeldjes uit Friesland bekend. Dit exemplaar is het tweede beeldje van Apollo en werd gevonden bij Almenum bij Harlingen. De pose van dit exemplaar is opmerkelijk gracieus: de rechterarm over het hoofd gebogen, de benen kruiselings voor elkaar en het hoofd half weggedraaid. Het beeldje maakt daardoor een bijna vrouwelijke indruk.

Het haar is lang en in de nek gebonden. In de linkerhand draagt de god een lauwerkrans.

De godheid Apollo was zowel bij de Grieken als bij de Romeinen een der belangrijkste goden. Hij werd door de Grieken beschouwd als een zoon van Zeus en Leto, was zeer schoon van gestalte en erg veelzijdig. Zo werd hij o.m. gezien als de god van de profetie, de kunsten (een van zijn voornaamste attributen is de lier) en de geneeskunde.

Keizer Augustus koos Apollo tot patroon en wijdde een tempel aan hem in 28 v. Chr.

F-02 Apollo uit Harich

Van de godheid Apollo zijn drie beeldjes uit Friesland bekend. Dit exemplaar is afkomstig uit Harich

in de gemeente Gaasterlân-Sleat, waar het in het jaar 1961 werd gevon­den; het betreft in dit geval een secundaire vindplaats.

Het beeldje is waarschijnlijk afkomstig uit terpaarde aangevoerd uit de buurt van Tzum.

De hoogte is 16,6 cm, het is hol gegoten en heeft een enigszins verweerd en gepatineerd oppervlak.

Het beeldje stelt een naakte jonge man voor, staande op het rechter been, waarvan de voet echter niet meer aanwezig is. Het haar is in de nek opgebonden en op een bijzondere wijze gekruld met twee aparte lokken boven op het hoofd. Oorspronkelijk had het in de rechterhand waarschijnlijk een plectrum, waarmee de lier werd bespeeld. De iets opgeheven linkerarm steunde met de hand mogelijk op een op een zuil gelegen citer of lier. De ogen zijn met zilver ingelegd.

De godheid Apollo was zowel bij de Grieken als bij de Romeinen een der belangrijkste goden. Hij werd door de Grieken beschouwd als een zoon van Zeus en Leto, was zeer schoon van gestalte en erg veelzijdig. Zo werd hij o.m. gezien als de god van de profetie, de kunsten (een van zijn voornaamste attributen is de lier) en de geneeskunde.

Keizer Augustus koos Apollo tot patroon en wijdde een tempel aan hem in 28 v. Chr.

F-03 Bacchus

De replica is een getrouwe kopie van het Bacchusbeeldje dat in de tweede helft van de 19^e eeuw werd gevonden in Miedum bij Leeuwarden. Het is één van de 38 unieke Romeinse bronzen beeldjes die in de

19^e en het begin van de 20^e eeuw bij afgravingen van diverse terpen in Friesland tevoorschijn zijn gekomen. Het beeldje, gedateerd tussen de eerste en derde eeuw na Chr., maakt deel uit van de archeologische collectie van het Fries Museum te Leeuwarden.

Rond de godheid Bacchus, in de Griekse wereld bekend als Dionysos, spelen vele verhalen. Volgens de mythe was hij de zoon van Zeus en Semele, dochter van Kadmos van Thebe. Vader Zeus redde zijn onge­boren zoon door hem na de voortijdige dood van zijn moeder tot aan zijn geboorte te verbergen in zijn dij.

Hoewel Dionysos tot de jongste der Griekse goden behoort, is hij wel een der belangrijkste en vooral bekend als god van de wijn en de vruchtbaarheid van de grond. Te zijner ere werden vaak grote (wijn)feesten gehouden, in Rome bekend als Bacchanalia.

Oorspronkelijk werd Bacchus steeds bebaard en met lang gewaad afgebeeld, met beker en wijnrank. Later ontstond het baardeloze, enigszins verwijfde, jeugdige type.

De Bacchus uit Miedum is een borstbeeld zonder armen dat op een voetstuk staat.

Hij rijst op uit een bloemkelk, heeft een korte mantel van geitenhuid over de linkerschouder en een bundel van druiven, druivenbladeren en een bloem in het lange haar.

F-04 Bokje

Dit bokje, geheel gaaf opgegraven te Franjumburen bij Marssum, heeft wellicht deel uitgemaakt van een groter geheel. Misschien vergezelde het ooit Mercurius, die soms met een haan, een slang en een bok wordt afgebeeld. Het bokje heeft lange vachtharen, een sik en overdwars geribde horens.

Het beeldje maakt een zeer natuurgetrouwe indruk. Het is alsof de bok zich schrap zet: de poten stijf naar voren en de kop parmantig geheven. De iets geopende bek en de raak getypeerde ogen versterken dit beeld.

F-05 Hercules

Dit beeldje uit Tzum is door zijn voorkomen, haardracht en baard als Hercules herkend. Het figuurtje is geheel naakt, maar draagt op het hoofd een lauwerkrans, van waaruit onder het achterhoofd via een knoop twee banden komen, die tot op de schouders afhangen. Hoewel van alle ledematen delen ontbreken - weg zijn de rechterarm, het rechteronderbeen, de linkeronderarm en de linkervoet - vormt het beeldje door zijn fraaie proporties, met nadruk geprofileerde spieren en zijn houding toch een esthetisch voorwerp van hoge orde. Vermoedelijk hield het in de rechterhand ooit nog een knots.

De hoogte van het beeldje is 11,8 cm.

De godheid Hercules was zowel bij de Grieken (als Heracles) als bij de Etrusken en de Romeinen zeer geliefd en populair. Als zoon van Zeus en Alcmena verrichtte hij zowel zeer slechte als vele goede daden. Zijn grote lichaamskracht kwam hem zeer van pas toen hij als straf voor het doden van enige zonen twaalf zware opdrachten moest uitvoeren. Om enkele te noemen: het reinigen van de Augiasstal, het halen van de gouden appels der Hesperiden, het gevecht met de onderwereld Cerberus en het overwinnen van diverse monsterdieren.

Gold bij de Etrusken o.m. als god van het verkeer, de wegen en de havens. Zijn gebruikelijke attributen

zijn een knots en een leeuwenvel.

F-06 Mars

Het beeldje stelt een naakte jonge man voor, staande op het rechter been, met opgeheven rechterarm

en voorzien van een helm met dubbele verenkam. Het model van de helm is van het Korintische type, met een fraai gevormd 'aangezicht' op het front van de helm. Beeldjes van Mars hebben waarschijnlijk in de rechter hand een lans gehouden. Evenals bij andere exemplaren ontbreekt dit attribuut ook bij deze Mars.

Als bijzonderheid wijzen we op een fabricagefout van de toenmalige bronsgieter in de linker elleboog –

de daar aanwezige ophoping van luchtbellen is origineel.

De godheid Mars, in de Griekse wereld Ares genoemd, was aanvankelijk een god van de landbouw, maar toen de Romeinen meer en meer ten strijde gingen werd hij oorlogsgod, een van de voornaamste godheden. Ook werd Mars als beschermgod van het Romeinse volk vereerd. In onze dagen leeft hij ondermeer verder in de naam van de maand maart.

Dit exemplaar is harmonieus en naar de natuur gemodelleerd, vooral de spierbundels zijn duidelijk aangegeven. Het zal omstreeks het jaar 200 van onze jaartelling zijn gemaakt

F-08 Paard

Vooral tijdens de commerciële afgravingen in de 19^e en het begin van de 20^e eeuw werden in de Fries-Groningse terpen en wierden diverse bronzen godenbeeldjes uit de Romeinse tijd aangetroffen. In totaal werden 38 beeldjes gevonden. Deze vondsten vormen een aanwijzing dat de Romeinen ook ná de Romeinse bezetting nog nauwe contacten onderhielden met de Friese inheemse bevolking.

In opdracht van het Fries Museum heeft Ateliers MTW te Groningen een beperkt aantal zeer gedetailleerde replica’s vervaardigd van de fraaiste exemplaren van dit unieke Friese cultuurbezit.

Het paardje werd gevonden in de terp Sottersum bij Makkum. Het bestaat uit twee holle delen die in het midden van het lichaam in elkaar grijpen en stelt een jonge hengst voor, staand op beide achterbenen.

De beide voorbenen zijn in gelijke stand en gekromd opgeheven; de staart - waarvan de haren door groeflijntjes zijn aangeduid - staat golvend achteruit. Aan het hoofd hangt de onderlip iets naar beneden, de neusgaten zijn - evenals de ogen - wijd geopend. De oren liggen plat naar achteren. Op de rug bevinden zich twee ronde indeukingen, onderaan de buik een. Hieruit kan worden geconcludeerd dat zich waarschijnlijk een ruiter op het dier heeft bevonden en ook onder het paard iets - misschien een overwonnen vijand of een andersoortige ondersteuning. De steigerende houding van het paard verraadt in ieder geval een actie die kracht vereist.